Ocena wypełnienia i zawartości żołądka

Ultrasonografia w ocenie zawartości żołądka – akademicki wymysł czy praktyczny trik ?

Godzina druga w nocy, indukcja znieczulenia ogólnego. Pacjent niby na czczo, ale coś wzbudza nasze wątpliwości i decydujemy się na RSI. Student przyciągnął aparat USG. „Doktorze, a może zobaczymy żołądek?”. Nie jest to rzecz, o której marzymy o tej godzinie, ale skoro już jest … W USG duża ilość płynu w żołądku, po założeniu sondy 300 ml w ssaku. Czy zmieniło to nasze postępowanie ? Tak. Czy dzięki temu pacjent się nie zachłysnął w czasie RSI? Ciężko powiedzieć, ale na pewno zwiększyło to margines bezpieczeństwa.

Wskazania

Obecność treści pokarmowej w żołądku u chorego w sytuacji utraty przytomności jest związana z wysokim ryzykiem zachłystowego zapalenia płuc.

Kiedy chcemy wykonać takie badanie?

1. Opóźnione opróżnianie żołądka (ciąża, cukrzyca, zaburzenia funkcji wątroby lub nerek, choroby nerwowo-mięśniowe).
2. Nieznana pora ostatniego posiłku u chorego zakwalifikowanego do zabiegu operacyjnego (bariera językowa, zaburzenia świadomości).
3. Brak przestrzegania czasu „na czczo” (stan nagły, trudna komunikacja).

Technika wykonania

Badanie wykonujemy w dwóch ułożeniach pacjenta: na plecach oraz na prawym boku. Ta ostatnia pozwala na przesunięcie treści żołądkowej w kierunku odźwiernika.

Głowicą z wyboru będzie głowica typu convex, którą należy przyłożyć w płaszczyźnie strzałkowej w okolicy podżebrowej lewej. Następnie skanujemy okolicę przesuwając głowicę od lewej do prawej strony, dodatkowo wykonując ruch wachlarzowy.

Poszukujemy odźwiernika, który jest dobrze dostępny w badaniu oraz bezpośrednio koreluje z wypełnieniem żołądka.

A teraz odrobina sonoanatomii:

Skupiając się bardziej na uzyskanym obrazie, możemy zróżnicować poszczególne warstwy ściany żołądka:

1. Błona surowicza – cienka, hiperechogeniczna.
2. Mięśniówka właściwa – gruba, hipoechogeniczna.
3. Błona podśluzowa – hiperechogeniczna.
4. Blaszka mięśniowa błony śluzowej – hipoechogeniczna.
5. Blaszka właściwa błony śluzowej – cienka, hiperechogeniczna.

Ocena jakościowa

Jaki zatem obraz możemy uzyskać po przyłożeniu głowicy?

Pusty żołądek:

1. Kształt wpustu – płaski, zapadnięty lub okrągły (bull’s eye).
2. Ściana – gruba, z dobrze widoczną mięśniówką właściwą.
3. Zawartość – brak lub mała zawartość hipoechogenicznej treści.

Pokarmy i substancje stałe

1. Kształt wpustu – okrągły, rozciągnięty.
2. Ściana – cienka.
3. Zawartość – heterogeniczna, wymieszana z powietrzem.

Krótko po zjedzeniu możliwe jest zobrazowanie tzw. „frozen glass sign”. Jest to spowodowane wymieszaniem treści pokarmowej i pęcherzyków gazu, które powodują powstanie cienia akustycznego zasłaniającego obraz wpustu.

Klarowne płyny

Podczas badania w pozycji na boku, odźwiernik może być większy niż w pozycji na plecach, co świadczy o spożyciu klarownych płynów.

1. Kształt wpustu – okrągły, rozciągnięty.
2. Ściana – cienka.
3. Zawartość – hipoechogeniczna.

Interpretacja

Prosta trzy stopniowa skala, która dobrze koreluje z objętością zalegającą w żołądku.

Podsumowanie

Badanie point-of-care żołądka może być cennym narzędziem przy ocenie jego zawartości przed przystąpieniem do indukcji znieczulenia. Nie tylko może nam wskazać rodzaj zalegającej treści, ale również pomoże nam oszacować jej objętość.

Autorzy: P. Ratuski @pratuski M. Zawadka @anestezjologia A. Krysa @krysaadas A. Graczyńska @agatagraczynska Ł. Filipski @lukfilipski

Polecane materiały:

Artykuł Anesthesiology